Jugosłowiańskie pomniki fascynują nas od dłuższego czasu. Powodów jest kilka. Większość z nich ma niezwykły wygląd, często też widokową lokalizację i ciekawą historię. Czarnogórskie pomniki nas nie zawiodły. W sumie odwiedziliśmy 4 jugosłowiańskie spomeniki na terenie tego kraju i każdy z nich był niezwykły. Zabieramy Was do Kompleksu Pamięci Dola, Nikšića, Żablijaka i Baruatny.
Barutana
Czarnogórskie pomniki na pewno nie są tak znane, jak te z Bośni i Hercegowiny czy Serbii. Ale wydaje nam się, że Barutana zasługuje na większy rozgłos. W szczególności, że to chyba najbardziej zaskakujący monument, jaki mieliśmy okazję odwiedzić w ciągu ostatnich kilku lat. Na pewno wpływ miała na to odpowiednia pora, w jakiej tam zawitaliśmy. Bowiem pomnik Barutana podziwialiśmy podczas złotej godziny. I nie chodzi o to, że w promieniach zachodzącego słońca cały kompleks wyglądał pięknie. Otóż, jego twórcy tak wpisali go w krajobraz, że stojąc w odpowiednim miejscu, można podziwiać, jak słońce przeciska się przez centralną, najwyższą część pomnika. Zdjęcia na pewno wyjaśnią Wam, o co nam chodzi. Dodatkowo okazało się, że z góry cały kompleks wygląda jak… lądowisko dla kosmitów. Jednak nie został on stworzony z myślą o przybyszach z kosmosu. Barutana, znajdująca się na zachód od obrzeży Podgoricy, przy drodze do Cetynii, upamiętnia żołnierzy i cywili, którzy zginęli podczas konfilktów zbrojnych w I połowie XX w.. Na kompleks składa się amfiteatr oraz 12-metrowe słupy, które mają przywodzić na myśl wzniesione do nieba dłonie.
Kompleks Pamięci Dola
Na pewno koło tego kompleksu przejeżdżaliście nie raz, nie dwa. Znajduje się bowiem przy drodze wiodącej z Plužine do Nikšića. Jednak nie wiodą tam praktycznie żadne drogowskazy i jeśli ktoś nie wie, gdzie go szukać, to raczej tam nie trafi. Zresztą, okolica ta skrywała mroczną tajemnicą. Podczas II wojny światowej, w regionie Pivy toczyły się ciężkie walki między partyzantami a wojskami nazistowskimi. 7 czerwca 1943 doszło do masakry, dokonanej na 500 kobietach i dzieciach, które zostały rozstrzelane w ciągu dosłownie dwóch godzin. Nazistowskie wojska chciały w ten sposób zastraszyć miejscową ludność i dokonać na niej odwetu. Miejsce masakry przez długi czas pozostawało tajemnicą. Odkryto je przez przypadek 30 lat później. Stworzono tam niewielki park pamięci z kilkoma, niedużymi pomnikami oraz postawiono malowniczą cerkiew.
Nikšić i Trebjesa
Do pomnika w Nikšiću wybieraliśmy się od dawna. Głównie przez wzgląd na jego niesamowity i mocno futurystyczny wygląd. Spomenik Palim Borcima U Drugom Svjetskom Ratu znajduje się u podnóża wzgórza-parku Trebjesa, tuż obok terenu cmentarza. Bez trudu do niego traficie, zarówno samochodem, jak i w ramach spaceru z centrum miasta. wiedzie do niego aleja spacerowa, a tuż obok przepływa malownicza, krystalicznie czysta na wiosnę rzeczka. Monument upamiętnia żołnierzy, którzy zginęli podczas II wojny światowej oraz 32 bojowników rozstrzelanych u podnóża Trebjesy. Pomnik składa się z czegoś, co jednym przypomina koła zębate, innym mandale, a jeszcze innym… kwiatki. Bez względu na to, jaką wersję przyjmiemy, to tak czy inaczej całość robi mocne wrażenie.
A jeśli zdecydujecie się odwiedzić Nikšić i ten konkretny pomnik, nie zapomnijcie wejść/wjechać na wzgórze Trebjesa. Działa tam hotel z kawiarnią, obok którego znajdziecie świetny punkt widokowy. Rozciąga się z niego ładna panorama miasta oraz otaczających go gór.
Żablijak
Żablijak nie ma zbyt wielu atrakcji. Oczywiście jego największym atutem jest fakt, że znajduje się u podnóża gór Durmitor. Stąd stanowi świetną bazę do ich eksplorowania. Jeśli będziecie tamtędy przejeżdżać lub postanowicie spędzić tam kilka dni, wtedy odwiedźcie znajdujący się tam pomnik. Ze wszystkich, jakie znajdziecie w tym wpisie, jest on chyba najmniej spektakularny. Aczkolwiek oglądaliśmy go podczas pochmurnej pogody, a nisko wiszące chmury przesłaniały widok na góry. Przy lepszej aurze nasze odczucia byłyby pewnie jeszcze lepsze. Monument postawiony został na cześć żołnierzy i partyzantów, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Stoi na niewielkim wzniesieniu w centrum Żablijaka. Centralną część całego parku pamięci stanowi biała piramida. Wokół niej ustawione są jej mniejsze odpowiedniki, na których stoją popiersia.