Štanjel – maleńki skarb Słowenii

Štanjel to niewielkie, położone na wzgórzu miasteczko, znajdujące się powyżej malowniczej Doliny Vipavy. Powitała nas tam burza, a pożegnało słońce. Pyszne wino, wspaniałe widoki, ciekawe zabytki – to wszystko oferuje ten niewielki, słoweński skarb.

Kilka faktów na temat Štanjel

Štanjel zlokalizowany jest w regionie Karst, który znany jest ze wspaniałych zjawisk krasowych. To właśnie tam znaleźć można dwa najpiękniejsze systemy jaskiniowe Słowenii: Postojną oraz jaskinie Škocjanskie. Region ten oferuje także piękne, górskie krajobrazy poprzetykane winnicami. Jednym z bardziej znanych miasteczek tej części Słowenii jest Štanjel. Znajduje się na wzgórzu mającym 312 m n.p.m. Jest najstarszym miasteczkiem regionu Karst, a pierwsze ślady osadnictwa, jakie tu odnaleziono, sięgają czasów prehistorycznych. Jednak pierwsza, pisemna wzmianka o tym mieście pochodzi z XV w. Wtedy też powstał charakterystyczny mur, jaki okala jego zabytkową część. Największy okres świetności Štanjel przypada na XVI i XVII w. Natomiast w nieco bliższej nam historii, ważną rolę w szczególności w wyglądzie miasteczka, odegrał Max Fabiani – architekt i urbanista, które lata swej młodości spędził właśnie w tym zakątku Słowenii. Zaprojektował znajdującą się tam, okazałą Willę Ferrari oraz przylegające do niej ogrody.

Grad Štanjel – smaki regionu Karst

Kiedy docieramy do Štanjel trwa tam dość mocna ulewa. Burza przetacza się nad okolicznymi wzgórzami, a hektolitry wody zalewają okoliczne winnice i kamienne budynki miasteczka. Milanowi udaje się zaparkować blisko bramy prowadzącej w głąb murów miejskich. Stąd czeka nas tylko żwawy sprint do znajdującego się tuż obok Grad Štanjel. Grad to oczywiście zamek, który rozciąga się na dość sporej powierzchni. Jednak nas w pierwszej kolejności interesuje Grad Štanjel, czyli restauracja. Ulokowana jest blisko głównej bramy i oferuje piękny widok na okolicę. Również serwowane tu dania są godne uwagi. Serowa przystawka, zupa z czosnku niedźwiedziego czy gnocchi ze szparagami. Jednak prawdziwą perełką było wino. Musująca, czerwona Tera to trunek wyjątkowy. Rubinowy kolor, wykwintny i orzeźwiający smak. A do tego bąbelki. Cudowne!!

Widoki z Grad Štanjel

Tera – wino grzechu warte

Zwiedzanie

Kiedy kończymy lunch pogoda nad regionem Karst się zmienia. Ciemne chmury się oddalają, a na ich miejsce przychodzi błękit nieba poprzetykany białymi obłoczkami oraz ostre słońce. Zwiedzanie rozpoczynamy pod restauracją, obok której znajduje się również informacja turystyczna. Tam też spotykamy się z naszym przewodnikiem, który przybliża nam historię miasta oraz pokazuje jego najciekawsze zabytki.

Jedną z bardziej charakterystycznych budowli w mieście jest kościół parafialny św. Daniela. Wyróżnia go przede wszystkim dzwonnica, której górna część przypomina pocisk, a z daleka przywodzi na myśl minaret. Stała się ona swoistym symbolem miasteczka. Sam kościół powstał w XV w. w miejscu wcześniej istniejącej tam świątyni. W 1944 został zniszczony, ale dzięki staraniom Maxa Fabianiego udało się zdobyć fundusze na jego odbudowę. W jego wnętrzu zobaczyć można ciekawe barokowe ołtarze.

Następnie udajemy się do Kraškiej hišy, czyli niewielkiego muzeum urządzonego w starym, tradycyjnym, kamiennym domu. Ukazuje ono warunki, w jakich niegdyś żyli mieszkańcy tego regionu. Na dolnym poziomie znajdowało się pomieszczenie gospodarcze, w którym mieszkały zwierzęta oraz trzymane były wszelkiego rodzaju sprzęty rolnicze itp. Na górze natomiast znajdowała się jedna izba przeznaczona dla całej rodziny. Zobaczyć tam można meble oraz przedmioty codziennego użytku. Tuż obok domu znajduje się stara studnia. Wiecie, studnia kiedyś pełniła rolę takiego Facebooka. Jak ludzie chcieli się czegoś dowiedzieć o znajomych czy sąsiadach, to przychodzili do studni, gdzie wymieniano wszystkie plotki. – stwierdza nasz przewodnik.

Kraška hiša i studnia

Z okolic studni i starego domu udajemy się urokliwymi uliczkami w stronę Parku Ferrarijev, zwanego też Ogrodem Ferrari. Štanjel jest maleńkim miasteczkiem, z niepowtarzalnym klimatem i charakterem. Normalnie toczy się tu życie, domy nie są idealne i wymuskane, dzięki czemu czuć tu autentycznego ducha przeszłości.

Ogród Ferrari

Ogród ten zaprojektowany został przez Maxa Fabianiego. Miał on stanowić integralną część pięknej willi Ferrari. Należała ona do prominentnego lekarza, który w Štanjel chciał nie tylko zbudować swoją letnią posiadłość, ale również sanatorium dla chorych na płuca. Ogród stworzony przez Fabianiego zachwyca swą lokalizacją – położony jest na niewielkim zboczu, podzielonym na kilka poziomów. Najważniejszą jego część stanowi secesyjny, owalny basen z fontanną oraz weneckim mostkiem. W parku rośnie sporo kwiatów i drzew, jest też zielnik. Dodatkowo rozciąga się z stamtąd piękny widok na wzgórza regionu Karst. Miejsce to ma w sobie dużo romantyzmu. Stąd nic dziwnego, że jest to ulubione miejsce wśród młodych par, które albo organizują tu swój ślub, albo chociaż sesję poślubną.

Dlaczego warto odwiedzić Štanjel?

Štanjel to wyjątkowy punkt na mapie Słowenii. Oczywiście jeśli śliczny, jak cały kraj, ale panująca tam atmosfera ma w sobie coś niepowtarzalnego i niewymuszonego. Człowiek po prostu czuje się tam dobrze (i nie sądzę, by była to jedynie zasługa wina pitego do lunchu). Miasteczko ma wiele atutów, do których należy jego położenie, bogata historia i piękne zabytki. Trochę żałuję, że nie udaliśmy się na spacer Ścieżką Fabianiego (Fabianijeva Put), która łączy Štanjel z pobliskim Kobdilj. Biorąc pod uwagę widoki, byłoby to z pewnością niezapomniane doświadczenie. Na pewno chętnie wrócę w te okolice, gdzie spróbować można pysznego wina, dobrej kuchni i nasycić oczy wspaniałymi pejzażami.