Bałkańskie lektury, czyli jakie książki o Bałkanach warto mieć w swojej biblioteczce

Na Facebooku pochwaliłam się Wam moją kolekcją książek o Bałkanach. Przez ostatnich kilka lat uzbierałam ich całkiem sporo. Aczkolwiek staram się obecnie ograniczać w kupowaniu nowych egzemplarzy do mojego zbioru. Fakt, trudno jest mi wytrwać w tym postanowieniu. Pomijając jednak kwestię mojej walki z książkowym zakupoholizmem, poprosiliście, abym spisała Wam listę książek, jakie posiadam i polecam. Poniżej znajdziecie bałkańskie lektury, które z czystym sumieniem mogę Wam polecić.

Bałkańskie lektury historyczne/reportażowe

1. Ed Vulliamy „Wojna umarła, niech żyje wojna. Bośniackie rozrachunki” – dobra lektura dla osób zainteresowanych wojną na Bałkanach. Książka skupia się przede wszystkim na temacie ludobójstwa. Autor był jedną z pierwszych osób, które donosiły o tym, co dzieje się w regionie. Później, był świadkiem podczas procesów zbrodniarzy wojennych w Hadze. Historię opowiada z dwóch perspektyw – w trakcie jej trwanie i 20 lat po jej zakończeniu.
2. Sławomir Koper „Chorwacja” – lekka i przyjemnie napisana książka skupiająca się na historii i kulturze Chorwacji. Warto przeczytać przed wakacjami w tym kraju.
3. Edith Durham „High Albania. A Victorian treveller’s Balkan odyssey” – chyba jedyna, anglojęzyczna lektura na tej liście. Moim zdaniem obowiązkowa, jeśli interesujecie się Albanią, w szczególności jej północną częścią. Autorka, zwana królową albańskich górali, od początku XX wieku regularnie odwiedzała Bałkany. Jednak najmocniej ukochała Albanię. Jej książka stanowi fascynującą podróż w czasie i pokazuje niezwykłą twarz Albanii.
4. Małgorzata Rejmer „Błoto słodsze niż miód” – kolejna książka o Albanii, tym razem z naszego polskiego podwórka. Autorka mieszka w Albanii i maluje nielukrowany obraz tego państwa. Które choć piękne i fascynujące, ma też sporo wciąż trawiących go problemów.
5. Gazmend Kapllani „Krótki podręcznik przekraczania granic” – obowiązkowa lektura, rzucająca nieco inne światło na aspekt uchodźstwa i emigracji. Autor, z pochodzenia Albańczyk, czas swojej młodości spędził pod dyktaturą Envera Hodży. Chciał powalczyć o lepsze życie, dlatego postanowił uciec do Grecji. W książce czeka na Was wiele mądrych i mocnych przemyśleń.
6. Wojciech Tochman „Jakbyś kamień jadła” – kolejna, ważna lektura poświęcona tematyce wojny na Bałkanach.
7. Małgorzata Rejmer „Bukareszt. Kurz i krew” – dzięki tej książce spojrzycie na Rumunię i Bukareszt z nieco innej, nie zawsze łatwej perspektywy.
8. Maria Todorova „Bałkany wyobrażone” – moim zdaniem obowiązkowa, choć nie zawsze łatwa w odbiorze książka, będąca swoistą analizą Bałkanów, i ich specyfiki.
9. Hervé Ghesquière „Sarajewo. Rany są nadal zbyt głębokie” – autor – korespondent wojenny był na Bałkanach podczas wojny w latach 90.. W swojej książce skupia się na Bośni i Hercegowiny, którą odwiedza współcześnie, po długiej przerwie. To, co zostaje na miejscu, nie do końca napawa go nadzieją.
10. Barbara Demick „W oblężeniu” – jedna z moich ukochanych książek, które głównie koncentrują się na Sarajewie. Autorka opowiada o losach kilku rodzin mieszkających przy jednej ulicy – Logavinie.
11. Witold Szabłowski „Tańczące niedźwiedzie” – książka, która skupia się na dość intrygującym i smutnym aspekcie współczesnej, jak i dawnej Rumunii. A mianowicie na historii tańczących (cyrkowych) niedźwiedzi i ich właścicieli.
12. Bozidar Jezernik „Dzika Europa” – to kolejna, obowiązkowa lektura dla tych, którzy chcą lepiej poznać i zrozumieć Bałkany. Sporo historii, ale przystępny język.
13. Bozidar Jezernik „Naga wyspa” – tym razem autor podejmuje się opisania historii Goli Otok – chorwackiej wyspy, w obrębie którego stworzono najcięższy obóz pracy za czasów Tity.
14. Artur Bilski „Widok na Sarajewo” – kolejne, polskie spojrzenie na temat wojny na Bałkanach.
15. Beata i Paweł Pomykalscy „Jugosławia. Rozyspana układanka” – książka trochę trudna do zidentyfikowania. Po części przewodnik, po części książka historyczna. Moim zdaniem dla kogoś, kto dopiero chce rozpocząć poszerzanie wiedzy na temat Jugosławii.
16. Pero Simić „Tito” – kompendium wiedzy na temat marszałka. Dużo interesujących, czasem szokujących faktów.
17. Witold Szabłowski „Jak nakarmić dyktatora” – autor przybliża nam historię dyktatur z perspektywy… kucharzy, którzy dla tych dyktatorów gotowali. A wśród nich – kucharz Tity.
18. Robert Kaplan „Bałkańskie upiory” – reportaż i esej historyczny w jednym. Sporo na temat wojny na Bałkanach z lat 90..
19. Marta Gajęcka „Njama problem! Bułgarska przygoda” – książka opowiadająca o pracy, Erasmusie, życiu i eksplorowaniu Bułgarii.

Lektury inspirowane Bałkanami

1. Margaret Mazzantini „Powtórnie narodzony” – to moja ukochana książka. Mogę do niej wracać bez końca. Podobnie jak do filmu, stworzonego na jej podstawie (doskonała rola Penelope Cruz). Historia zaczyna się na krótko przed wybuchem wojny. To opowieść o miłości, wojennej zawierusze, skomplikowanych losach i próbie zmierzenia się z przeszłością. Wyciska łzy, ale równocześnie nie pozwala się od siebie oderwać.
2. Magdalena Genow „Bułgaria. Złoto i rakija” – bo Bułgaria to nie tylko Złote Piaski. I autorka doskonale udowadnia to na kartach swojej książki. Jako pół-Bułgarka, pół-Polka patrzy na ten kraj z dwóch perspektyw.
3. Sara Nović „Dziecko wojny” – bohaterka, Ana, wraca do rodzinnej Chorwacji by zmierzyć się z trudną, wojenną przeszłością. Wojnę przeżyła jako dziecko, ale dopiero po latach próbuje zrozumieć tamte wydarzenia.
4. Agnieszka Walczak-Chojecka „Saga Bałkańska” – na sagę składają się trzy tomy Nie czas na miłość, Nie czas na zapomnienie, Nie czas na pożegnanie. Są Bałkany, jest miłość i zagmatwane losy. Wciąga od pierwszej do ostatniej strony.
5. Gordana Kuić „Zapach deszczu na Bałkanach” – moja druga, ukochana książka o Bałkanach. Akcja rozgrywa się głównie w Sarajewie i Belgradzie, i koncentruje się na sarajewskiej rodzinie sefardyjskich żydów. Pięknie napisana, wzruszająca. Niestety trudno ją obecnie kupić.
6. Joanna Stovrag „Chwila na miłość” – w sumie książka mogłaby się znaleźć na obu listach, gdyż opowiada autentyczną historię Joanny i Sejo – Polki i Boszniaka, którym wojna dość mocno namieszała w planach.
7. Carmen Bugan „Zakopać maszynę do pisania” – jak wygląda życie pod okiem Securitate, czyli rumuńskiej, tajnej policji? Tego dowiecie się z tej książki.
8. Steven Galloway „Wiolonczelista z Sarajewa” – akcja książki rozgrywa się w oblężonym mieście. Wydarzenia pokazane są z perspektywy czterech, różnych osób. Ja przeczytałam ją w trzy godziny. Nie mogłam się oderwać!
9. Andrzej Stasiuk „Jadąc do Babadag” – wiem, że są fani Stasiuka, ale ja przez tę książkę ledwo przebrnęłam.
10. Andrzej Stasiuk „Dziennik pisany później” – natomiast tę książkę Stasiuka przeczytałam w jedno popołudnie. Podróż z nim na kartach tej książki była fascynującym doświadczeniem.
11. Elvira Dones „Zaprzysiężona dziewica” – książka koncentruje się na postaci Marka Dody, czyli młodego Albańczyka, a raczej… zaprzysiężonej dziewicy.
12. Argymir Iwicki „Burek na śniadanie” – album i książka w jednym, które inspirują do podróży po Serbii.
13. Slavenka Drakulić „Oni nie skrzywdziliby nawet muchy” – historia zbrodniarzy wojennych z czasów wojny na Bałkanach.
14. Ornela Vorpsi „Ręka, której nie kąsasz” i „Kraj, gdzie nigdy się nie umiera” – o Albanii.
15. Victoria Hislop „Wyspa” – jej akcja dzieje się na Krecie, głównie w miasteczku Plaka oraz na wysepce Spinalonga, na którą jeszcze w XX wieku zsyłani byli trędowaci.
16. Victoria Hislop „Pewnej sierpniowej nocy” – kontynuacja „Wyspy” i ponowne spotkanie z jej bohaterami.
17. Ante Tomić „Cud w Dolinie Poskoków” – Chorwacja z przymrużeniem oka. Połączenie powieści przygodowej, historycznej, thrilleru, kryminału, romansu i… czego tylko sobie wymarzycie.
18. Darko Cvijetić „Winda Schindlera” – wojna na Bałkanach pokazana z perspektywy mieszkańców dwóch, sąsiednich bloków w mieście Prijedor.

Książki o Turcji lub z Turcją w tle

1. John Freely „Prywatne życie sułtanów” – analiza rządów i losów sułtanów. Czasami autor troszkę przynudza, ale jeśli interesujecie się tym aspektem tureckiej historii, to warto.
2. Agata Bomberek, Agata Wielgołaska „Turcja. Przewodnik obyczajowy” – lektura, którą pochłania się na raz. Dużo ciekawostek na temat Turcji, obyczajów, życia i codzienności.
3. Witold Szabłowski „Merhaba” – kolejna książka, którą pochłania się na raz. Autor z charakterystyczną dla siebie wrażliwością i dociekliwością opowiada o Turcji.
4. Orhan Pamuk „Muzeum niewinności„, „Dziwna myśl w mej głowie” – moje dwie, ukochane książki tego noblisty. Dzięki nim zrozumiecie, dlaczego bohaterowie przez niego stworzeni tak bardzo lubią patrzeć na Bosfor.

Moja książka, czyli „Bałkany. Podróż w mniej znane”

W 2020 roku światło dzienne ujrzała jeszcze jedna, bałkańska książka. Tym razem mojego autorstwa. „Bałkany. Podróż w mniej znane” to opowieść o najpiękniejszych trasach na road trip na Półwyspie. Nie jest to przewodnik, a inspirator, który ma Was zachęcić do wybrania się w fascynującą podróż po tym zakątku Europu.

O książce przeczytacie tu -> Bałkany. Podróż w mniej znane – kulisy powstawania.

Książkę kupicie bezpośrednio w naszym Bałkańskim Sklepie -> KLIK.

„Słowenia. W krainie winnic, dzikiej przyrody i absolutnego zauroczenia” – moja druga, autorska książka

W 2023 roku pojawiła się moja druga, w 100% autorska książka. „Słowenia. W krainie winnic, dzikiej przyrody i absolutnego zauroczenia” to opowieść o kraju, który turyści często pomijają, traktując go jako punkt na trasie do Chorwacji. Jednak ci, którzy się w nim zatrzymają, z miejsca się w nim zakochują. I tak było w moim przypadku. Ale przez lata zaczęłam się zastanawiać, czy Słowenia jest rzeczywiście tak idylliczna i doskonała? Książka jest więc odpowiedzią na wątpliwości, jakie z czasem zaczęły mnie dopadać. Stanowi więc opowieść nie tylko o tym, co w Słowenii piękne, ale też o trudniejszych kartach z jej historii. To również opowieść o ludziach i ich pasjach. Możecie ją zakupić solo lub w pakiecie z przewodnikiem mojego autorstwa.

Bałkańskie lektury – to wszystko?

Oczywiście, że nie. Lista będzie stale poszerzana o kolejne, bałkańskie lektury, jakie pojawią się w mojej biblioteczce lub takie, które pożyczę i przeczytam. Kolekcjonowanie książek jest super. Ma jednak jedną wadę. Wymaga sporo miejsca i jest kosztowne. Ale muszę się przyznać, że lubię być otoczona książkami o interesującej mnie tematyce. Kiedyś gromadziłam górskie lektury (nadal mam ich sporo), teraz bałkańskie. Marzy mi się również słowiańska biblioteczka. Oczywiście w komentarzach czekam na Wasze rekomendacje lektur.